Vừa qua, có 04 trường đại học ở Việt Nam đã gây bất ngờ trong mùa tuyển sinh đại học 2023 khi thông báo dùng tổ hợp có môn Văn để xét tuyển ngành Y khoa
gồm Trường Đại học Văn Lang, Trường Đại học Võ Trường Toản (Hậu Giang),
Trường Đại học Tân Tạo (Long An) và Trường Đại học Duy Tân.
Trước vấn đề trên, chia sẻ với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục
Việt Nam, Thạc sĩ Nguyễn Thành Công, giáo viên môn Sinh học, Trường
Trung học phổ thông Chuyên Sư phạm (Trường Đại học Sư phạm Hà Nội).
Theo thầy Công, nhìn vào thực tế tại nhiều nước trên thế giới, việc
tuyển chọn người học vào học bác sỹ rất gắt gao, thậm chí, ở nhiều nước,
để vào học ngành y, người học bắt buộc phải có bằng đại học ở các môn
khoa học với điểm số xuất sắc. Một số nước khác còn sử dụng các bài thi
gồm nhiều nội dung: năng khiếu, kĩ năng; khoa học ứng dụng, viết…
 |
|
Thạc sĩ Nguyễn Thành Công, giáo viên môn Sinh học, Trường Trung học phổ thông Chuyên Đại học Sư phạm (Hà Nội) (Ảnh: NVCC).
|
Tuy nhiên, các trường đại học đưa môn Văn vào xét tuyển mới đây ở
nước hầu hết là chưa có bề dày đào tạo ngành Y khoa được như Trường Đại
học Y Hà Nội hay Trường Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh.
Vậy nên, mặc dù học sinh học giỏi môn Văn cũng có thể có tư duy và
lập luận sắc bén - là một đặc tính tốt của bác sỹ, nhưng rất có thể sức
hút của các trường này chưa đủ để kéo được các học sinh giỏi Văn mà chỉ
được các thí sinh có năng lực đều ở tầm trung của các môn học. Từ đó, có
thể dẫn đến các kiến thức, kỹ năng,…dù trên phương diện khoa học xã hội
hay khoa học tự nhiên cũng thiếu hụt, gây ra khó khăn trong đào tạo và
khó đảm bảo được chất lượng đầu ra.
Mặt khác, nhiều học sinh học giỏi Văn thường là các học sinh với
nhiều mơ mộng, tâm hồn bay bổng… các em sẽ lựa chọn các ngành học khác
thay vì vào ngành y, một ngành học đầy rẫy những thực tế với nhiều khó
khăn, vất vả trong một khoảng thời gian rất dài.
Nếu lựa chọn môn Văn để xét tuyển, các thí sinh thực sự giỏi Văn sẽ
không vào ngành y. Và nếu các thí sinh có trình độ không giỏi, chỉ ở mức
độ trung bình sẽ dẫn tới khó khăn trong đào tạo, khó khăn trong chính
quá trình học của các em vì “học y không phải trò đùa” - các em phải
đánh đổi thời gian, sức khỏe, thanh xuân… trong một khoảng thời gian
dài, đối mặt với khó khăn, gian khổ mà chưa chắc các em đã theo được đến
cuối con đường.
Thậm chí, nếu các em hoàn thành chương trình học có thể để lại hệ lụy
là đào tạo ra các bác sỹ chuyên môn không cao và ảnh hưởng đến ngành y.
“Môn Văn là một môn học quan trọng, cần có cho bất kì ngành nghề nào
nhưng ngành Y có những tiêu chuẩn cốt lõi riêng liên quan đến kiến thức khoa học tự nhiên,
toán học, logic và tâm lí. Đưa môn Văn vào xét tuyển chỉ là một hình
thức gia tăng tính cạnh tranh của một số trường chưa có bề dày thành
tích đào tạo Y khoa mà thôi.
Và việc tuyển sinh không dựa trên những kiến thức cốt lõi thì nhiều
khả năng sẽ dẫn đến một số hệ lụy khôn lường”, thầy Công nhấn mạnh.
Trước ý kiến cho rằng việc đưa môn Văn vào xét tuyển ngành Y khoa bởi
xã hội đòi hỏi ngày càng cao với bác sĩ, ngoài chuyên môn cần có thái
độ tốt, khả năng lắng nghe, chia sẻ, thầy Công bày tỏ quan điểm:
“Vậy phải chăng các bác sỹ không thi môn Văn sẽ có thái độ không tốt,
không có khả năng lắng nghe và chia sẻ? Hay các bác sỹ đầu vào bằng môn
Văn sẽ có thái độ tốt, có khả năng lắng nghe và chia sẻ tốt hơn? Có lẽ
việc trả lời câu hỏi này cũng đã thấy được vấn đề đặt ra.
Thái độ, khả năng lắng nghe và chia sẻ tốt không chỉ đến từ môn Văn
mà đến từ tính cách của mỗi con người. Tính cách này được hình thành từ
sự tổng hòa nhiều yếu tố chứ không phải chỉ mỗi môn Văn.
Do vậy, để có yếu tố này, theo quan điểm của tôi, hãy tạo điều kiện
tốt cho các bác sỹ làm việc, tránh để họ rơi vào tình trạng căng thẳng
quá mức, áp lực kéo dài, công việc quá nhiều và … có một chế độ đãi ngộ
tốt”.
Thầy Công cho rằng, một phần môn Văn có thể được đưa vào bài thi
tuyển trong trường hợp các bài thi đánh giá năng lực tư duy toán, năng
lực tư duy khoa học, năng lực giải quyết vấn đề và bài thi viết. Môn Văn
chỉ có thể là 1 phần bổ trợ thêm để đánh giá, không thể thay thế cho
các kiến thức và năng lực cốt lõi cho ngành.
Cũng theo thầy Công, các nghề thuộc lĩnh vực y nói chung và nghề bác
sỹ nói riêng đòi hỏi các cá nhân có kiến thức uyên bác về khoa học sức
khỏe và các lĩnh vực liên quan, có tư duy logic, có khả năng chịu đựng
áp lực lớn, có sức khỏe thể chất và sức khỏe tinh thần tốt và có khả
năng ra quyết định đúng lúc và đúng thời điểm, đặt tính mạng người bệnh
lên hàng đầu và có tinh thần “lương y như từ mẫu”.
Không những vậy, người học muốn xét tuyển vào ngành y cần có sức khỏe
tốt, kiến thức về khoa học tự nhiên, các kĩ năng giải quyết tình huống,
kĩ năng làm việc độc lập, kĩ năng làm việc nhóm, khả năng chịu đựng áp
lực và có tinh thần cứu giúp người bệnh.
Đặc biệt trong đó, môn Sinh học là một thành phần trong các môn khoa
học tự nhiên, giúp đánh giá thí sinh những kiến thức, hiểu biết về thế
giới sống nói chung và con người nói riêng, nó là tiền đề, là nền tảng
để xây dựng các kiến thức chuyên sâu hơn trong đào tạo y khoa như giải
phẫu, sinh lí, kí sinh trùng, phôi, … nếu có nền tảng tốt về môn Sinh
thì việc học y sẽ trở nên dễ dàng hơn.
“Thông thường, khi nói đến thi tuyển vào ngành Y khoa, người ta vẫn
thường nhắc đến tổ hợp truyền thống từ bao năm nay là khối B00 gồm Toán,
Hóa, Sinh. Trong đó, môn Toán cung cấp cho người học một công cụ quan
trọng trong tư duy, tính logic, khả năng suy luận, phán đoán… Môn Hóa và
môn Sinh cung cấp kiến thức nền về khoa học tự nhiên từ đó có thể đi
sâu vào các khía cạnh liên quan đến nghề y ở 2 môn học này.
Bên cạnh đó, trong những năm gần đây, một số cơ sở đào tạo chọn thêm
tổ hợp D07 (Toán, Hóa, Anh) hay D08 (Toán, Sinh, Anh), việc coi trọng
môn tiếng Anh như một công cụ cho phép người học tiếp cận với các nguồn tài liệu tiếng Anh”, thầy Công nói thêm.
Cũng đồng tình với ý kiến trên, Thạc sĩ, Bác sĩ Trần Đức Cảnh, công
tác tại Bệnh viện K cơ sở 1 cho rằng, việc cho môn Văn vào tổ hợp xét
tuyển ngành Y khoa như vậy là không hợp lý bởi không nên lấy môn Văn để
đánh giá năng lực của thí sinh vào ngành y sánh ngang với các môn học
trong tổ hợp truyền thống vào ngành y là Hóa học, Sinh học, Toán học.
“Có thể cho môn Văn vào làm môn phụ để sàng lọc thí sinh khi điểm các
môn học như Toán, Hóa, Sinh theo tổ hợp vào ngành y của các em đang
bằng điểm nhau chứ không nên đưa vào trong trong tổ xét tuyển như vậy”,
bác sĩ Cảnh nói.
 |
|
Bác sĩ Trần Đức Cảnh (ở giữa), công tác tại
Bệnh viện K Trung ương, chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực nội soi chẩn
đoán và can thiệp ung thư sớm đường tiêu hóa (Ảnh: drcanh.vn).
|
Theo bác sĩ Cảnh, những học sinh học tốt môn Văn giúp các em có thể
tự tin trong giao tiếp, ứng xử, hay làm các bài báo nghiên cứu khoa
học,...
Tuy nhiên, môn Văn không phải là môn học chính đối với kiến thức
ngành y mà kiến thức ngành y chủ yếu cũng đến từ nền tảng từ 2 môn chủ
đạo là Sinh học và Hóa học và các nghiên cứu khoa học của ngành y cũng
rất khác so với Văn học. Không những vậy, ngành y cũng là ngành học đòi
hỏi sự logic, lập luận trong vấn đề chẩn đoán, điều trị cho bệnh nhân
nên việc dùng môn Toán để xét tuyển là phù hợp.
Bên cạnh đó, thường những bạn thích học môn Sinh, yêu thích những vấn
đề liên quan đến di truyền, lai, sức khỏe con người,… mới đam mê, khao
khát theo ngành y nhiều hơn, còn những bạn học giỏi hay thích học Văn
cũng thường lựa chọn theo hướng khác.
Hơn nữa, trong thực tế, các bạn thiên hướng theo khối khoa học tự
nhiên cũng thường có tính cách mạnh mẽ hơn so với các bạn yêu thích môn
Văn hay có tính cách mơ mộng, bay bổng. Và tính cách mạnh mẽ rất quan
trọng đối với một bác sĩ, đặc biệt là khi làm học hay làm giải phẫu là
việc làm trực tiếp trên xác con người.
Ngoài ra, việc một bác sĩ có thể lắng nghe chia sẻ với bệnh nhân đó
là vấn đề liên quan đến tính chất giáo dục nhân cách con người. Khi học
tại trường y vẫn luôn có những môn về đạo đức y khoa, tâm lý học,…
dành riêng cho bác sĩ để lắng nghe những vấn đề của bệnh nhân nên không
phải chỉ có các bạn giỏi Văn mới là biết lắng nghe, cảm thông với người
khác.
Cũng theo bác sĩ Cảnh, không những ở tổ hợp xét tuyển, việc quá nhiều trường đại học hiện nay mở ra ngành y, việc
xét tuyển tràn lan,
đưa ra những tiêu chí xét tuyển không hợp lý và có thể quy chuẩn về đào
tạo không biết có bị thay đổi hay không đang là vấn đề báo động lớn