Một bà mẹ tâm sự: "Cô con gái 6 tuổi của tôi luôn nói dối và tôi không biết điều này có đáng lo hay không.
Ví
dụ, một ngày nọ, rõ ràng cô bé đã ăn vụng bánh trong bếp mà không được
phép. Miệng cô bé còn đầy vụn bánh nhưng khi tôi hỏi, con chối đây đẩy
và thậm chí còn bật khóc rồi bỏ đi chỗ khác.
Tôi không bực khi con ăn vụng bánh. Tôi bực khi con không thừa nhận điều đó và việc con nói dối khiến tôi khó chịu.
Đây
không phải là lần duy nhất con nói dối. Đôi khi con nói rằng con đã làm
bài tập về nhà và sau đó khi tôi kiểm tra thì con vẫn chưa làm xong.
Khi tôi nói chuyện với con, con thường nổi cáu và đổ lỗi cho tôi vì đã
không tin con.
Liệu khi lớn, con tôi có bỏ thói quen nói dối hay không?".
Có nhiều lý do khiến trẻ nói dối (Ảnh minh họa: The Asian parent).
Tiến
sĩ John Sharry, cây bút chuyên về vấn đề gia đình của tờ Irish Times,
chia sẻ: "Mặc dù dạy con nói sự thật là điều quan trọng, nhưng trong
cuộc sống, trẻ nhỏ thỉnh thoảng nói dối cũng là điều rất bình thường.
Nhiều
bố mẹ lo lắng rằng nói dối là dấu hiệu của các vấn đề lâu dài, nhưng
điều quan trọng là phải hiểu bối cảnh của những lời nói dối. Đó có thể
đơn giản là một giai đoạn mà con bạn đang trải qua.
Trẻ nhỏ nói
dối hoặc trốn tránh nói sự thật vì nhiều lý do, chẳng hạn như để tránh
gặp rắc rối, để thoát khỏi điều gì đó khó chịu hoặc để thu hút sự chú ý
và được tán dương.
Để đối phó với việc trẻ nói dối và giúp trẻ hình thành thói quen nói thật về lâu dài, có một số nguyên tắc bạn cần ghi nhớ:
Hiểu lý do con bạn không nói sự thật
Bước
đầu tiên trong việc giúp đỡ con gái của bạn là hiểu tại sao con không
nói sự thật trong những tình huống khác nhau mà bạn mô tả. Có lẽ con bạn
rất xấu hổ vì đã lấy chiếc bánh và không thể thừa nhận điều đó; hoặc có
lẽ con bạn không thể đối mặt với việc thừa nhận mình đã sai.
Mặc
dù bạn không đồng tình với việc con nói dối nhưng bạn nên cố gắng để
hiểu được lý do đằng sau hành vi của cô ấy. Thể hiện sự cảm thông và
thấu hiểu của bạn với con, cho con "đường lui" để con có thể kể cho bạn
nghe chuyện gì đã xảy ra.
Sau đó, bạn có thể giúp con khám phá những cách khác để giải quyết tình huống mà không cần phải nói dối.
Giảm cơ hội cho trẻ nói dối
Tránh
đặt con gái của bạn vào vị trí mà cô bé có thể nói dối. Ví dụ, thay vì
hỏi: "Con đã lấy bánh đúng không?", trong trường hợp bạn chắc chắn con
đã lấy bánh thì bạn có thể nói: "Mẹ đã thấy con lấy một miếng bánh mà
không được phép, chúng ta có nên trò chuyện về điều đó không."
Ngoài
ra, hãy nhớ cảnh báo con trước khi con trả lời câu hỏi, chẳng hạn như:
"Trước khi con trả lời về bài tập, mẹ sẽ tự tìm hiểu xem con có bài tập
về nhà hay không".
Bình tĩnh và nhẹ nhàng khi con nói dối
Khi
phát hiện con nói dối, hãy nhẹ nhàng và bình tĩnh đối mặt với điều này.
Chẳng hạn như bạn nên nói: "Mẹ biết con đã làm hỏng đồ chơi" thay vì
phản ứng thái quá theo cảm xúc như: "Sao con dám nói dối mẹ?".
Hãy
nói chuyện với con một cách bình tĩnh và hành động hợp lý để giải quyết
vấn đề. Đôi khi, có thể áp dụng hình phạt cho hành vi nói dối.
Khen ngợi khi con nói sự thật
Việc
khen ngợi con gái của bạn bất cứ khi nào con nói sự thật cũng rất quan
trọng. Ví dụ, nếu con nói với bạn rằng con đã làm vỡ một thứ gì đó trong
nhà, trước tiên bạn có thể nói rằng, bạn rất vui vì con đã chủ động nói
chuyện này với bố mẹ.
Bên cạnh đó, trẻ em học hỏi nhiều nhất qua
những gì cha mẹ làm hơn là những gì cha mẹ bảo chúng làm. Vì vậy, nếu
bạn là tấm gương về sự trung thực, con bạn cũng sẽ cư xử theo cách đó.
Bạn
nên thừa nhận và xin lỗi khi bạn phạm sai lầm hoặc làm ai đó thất vọng;
thẳng thắn và trung thực trong cách bạn nói chuyện với con cái và bạn
đời của mình.
Dạy con về tầm quan trọng và lợi ích của việc nói sự thật
Có
thể sẽ hữu ích khi bạn trò chuyện với con gái về tầm quan trọng của sự
trung thực và nói sự thật. Có rất nhiều câu chuyện hay mà bạn có thể đọc
cho con nghe, ví như Cậu bé chăn cừu, đây là câu chuyện cho thấy được tầm quan trọng của đức tính trung thực, hậu quả nặng nề của việc nói dối.
Mục
đích lâu dài của việc dạy con là giúp con gái bạn hiểu được giá trị của
sự trung thực, tầm quan trọng của việc nói chuyện trung thực với cha mẹ
và cách giải quyết các tình huống khó khăn mà không cần nói dối.