Nghe tiếng mẹ là... muốn điên
Chia sẻ trên một diễn đàn của học sinh, T.M., học sinh lớp 9 tại một trường THCS ở TPHCM cho biết, em đang rơi vào hoảng loạn, khủng hoảng trước kỳ thi lớp 10 sắp tới.
M.
kể về lịch học hiện tại của mình: "Học ở trường đến 4h15 chiều, 5h30
đến lớp học thêm liên tục 2 ca đến 9h45 phút. Về nhà ăn uống vội vàng
lại ngồi vào bàn luyện đề đến 11-12h đêm. Sáng bố mẹ gọi dậy từ 5h để
học buổi sáng cho dễ thuộc dễ nhớ. Riêng hai ngày cuối tuần có 5 ca ở
lớp học thêm".
Nhiều học sinh bị bố mẹ chê bai, chì chiết, gây áp lực ngay trong thời gian ôn thi căng thẳng (Ảnh: AI).
Mỗi
ngày, M. học 14-15 tiếng, ngủ chỉ khoảng 4-5 tiếng, thời gian ít ỏi còn
lại để di chuyển, ăn uống, vệ sinh cá nhân. Mọi hoạt động vui chơi,
giải trí trước đây của M. như chơi cầu lông, vẽ, đọc sách, chơi game...
đều bỏ sạch.
Phải chạy đua, gấp gáp với lịch học dày đặc này,
M. rơi vào tình trạng ăn không ngon miệng dù mẹ nấu nhiều món ngon, ngủ
không vào giấc dù thiếu ngủ.
Nhưng lúc này lịch học "không thở
nổi" đó vẫn không làm M. sợ bằng... nghe tiếng mẹ, với cậu "toàn là
tiếng của những lời chê bai, hù dọa".
Nhiều tháng qua mẹ theo sau
giám sát và hối thúc M. mọi lúc mọi nơi. Kể cả khi ăn, khi tắm, chỉ cần
M. chậm một chút là bà la hét, chê con chậm chạp, lề mề.
Có khi
ngồi vào bàn học, M. cũng nghe mẹ đi hù họa tinh thần bằng những con số
quanh kỳ thi lớp 10 như tỷ lệ chọi tăng, chỉ tiêu giảm, hàng chục ngàn
học sinh sẽ rớt khỏi kỳ thi này...
Vài ngày trước, khi ngồi học
bài, M. giải lao bằng cách ngồi vẽ tranh tặng bạn cuối cấp, mẹ lao vào
giật phăng, gào lên: "Học không lo học lo vẽ vời, bộ mày muốn thi rớt
hả?". Tiếp đó, là hàng loạt lời chê bai con lười học, học chậm, kém cỏi.
Cậu
học trò cho hay, nếu em rớt nguyện vọng 1 vào Trường THPT Nguyễn Hữu
Huân mẹ chọn thì không biết sẽ kinh khủng thế nào, chưa dám nghĩ đến
việc không đỗ nguyện vọng nào.
"Mẹ thường xuyên kể anh này chị nọ
đỗ trường chuyên, trường top, anh chị thi cả chục năm trước cũng được mẹ
nhắc tên để "làm gương cho con". Mẹ còn lặp đi lặp lại câu "Mày rớt thì
đừng về gặp mặt mẹ, đừng nói chuyện với mẹ", M. khổ sở nói.
Cũng
có lúc bình tĩnh, mẹ nói chuyện nhỏ nhẹ, thổ lộ vì lo cho con nhưng chỉ
ngay sau đó đã là những lời mắng mỏ, nhắc nhở, chê bai... Hai mẹ con
liên tục cãi vã, xung đột từ những chuyện nhỏ nhất.
Kỳ thi lớp 10 là kỳ thi khốc liệt nhất với tuổi học trò (Ảnh: Hải Long).
M.
cho biết, giờ cứ nghe tiếng mẹ là cậu như muốn phát điên, trong người
bức xúc rất khó kiềm chế. Có lúc, nghe mẹ nói nhiều quá, M. lao vào nhà
tắm đấm tay lên tường đến chảy cả máu hay vào phòng nắm tóc giật mạnh
liên tục.
Bố mẹ cũng rơi vào căng thẳng
Bố
mẹ gây áp lực, chì chiết, chê bai con trong việc học, theo bà Nguyễn
Thúy Ngọc, chuyên viên tâm lý ở TPHCM không phải là trường hợp cá biệt.
Điều
này xuất phát từ tâm lý "thương cho roi cho vọt" ăn sâu trong nhiều bố
mẹ Việt. Họ có niềm tin trong tiềm thức rằng phải chê bai, phải gây áp
lực thì con mới chịu học, mới nỗ lực.
Bố mẹ thường lo sợ con chưa
cố gắng hết sức, luôn thấy con học chưa đủ nên gây áp lực nhằm thúc đẩy
con mà không lường được hậu quả. Cùng với kỳ vọng cao vào con thì áp
lực càng kinh khủng.
"Thực tế, nhiều đứa con không sợ thi rớt
bằng việc phải đối mặt với bố mẹ khi thi rớt, bằng việc phải đối mặt với
sự thất vọng của bố mẹ", bà Ngọc cảnh báo.
Tuy nhiên, bà Nguyễn
Thúy Ngọc nhấn mạnh, cách hành xử của phụ huynh cũng phản ánh họ đang
rơi vào trạng thái bất ổn. Nhất là trước kỳ thi lớp 10 khốc liệt, không
chỉ con trẻ mà bố mẹ cũng bị căng thẳng, áp lực, sợ hãi.
Và họ
trút sự căng thẳng, lo âu đó lên con vì lúc này chỉ đứa con, mà cụ thể
là việc học của con mới giúp họ thấy yên tâm phần nào. Chính nhiều phụ huynh cũng phải đi khám tâm thần liên quan đến vấn đề thi cử của con.
Phụ huynh đưa con đi thi lớp 10 tại TPHCM năm trước (Ảnh: P.N).
Nói
về sự căng thẳng của kỳ thi lớp 10, TS Nguyễn Thị Thu Huyền, nguyên
giảng viên Trường ĐH Sư phạm TPHCM cho rằng xuất phát từ nhiều yếu tố
như từ chủ trương phân luồng, từ tâm lý phần lớn phụ huynh mong muốn con
mình đi theo con đường học thuật học hết lớp 12.
Kỳ thi này gây căng thẳng cho phụ huynh và học sinh, theo bà Huyền xuất phát từ việc hướng nghiệp
chưa đủ tốt, chưa trao cho học sinh cơ hội hiểu biết đủ về điểm mạnh,
điểm yếu, về cơ hội học tập... để trẻ có lựa chọn ở tâm thế chủ động.
Đồng
tình với quan điểm này, một hiệu trưởng trường THPT ở TPHCM bày tỏ,
việc phân luồng chỉ mới dồn ở phần ngọn chứ chưa thật sự từ gốc. Đó là
việc thắt chặt chỉ tiêu vào 10, chứ chưa giúp các em hiểu mình, giúp phụ
huynh hiểu và tự tin về những lựa chọn khác.
Chính vì vậy, với
nhiều gia đình, nhiều học sinh, vào lớp 10 được xem như "quyết định cuộc
đời", là con đường duy nhất. Áp lực này dội lên phụ huynh, phụ huynh
dội xuống con, đứa trẻ lãnh đủ.
Ông lưu ý, để tránh áp lực trước
kỳ thi này, chính bố mẹ cần giữ cho mình được sự bình tâm, xác định
được nhiều lối đi khác. Nếu bố mẹ rơi vào căng thẳng, thiếu kiềm chế có
thể dẫn đến việc gây áp lực, bạo hành trẻ, đẩy trẻ vào tình trạng bất
an.
Đặc biệt ở lứa tuổi này, trẻ ở giai đoạn mới lớn vốn nhạy cảm, dễ có những phản ứng tiêu cực, nông nổi.
Vị
hiệu trưởng nhắc lại lời của một bác sĩ làm việc ở lĩnh vực tâm thần
trẻ em tại tọa đàm về tâm lý học đường ở TPHCM cảnh báo về tình trạng
quá tải bệnh nhân, bác sĩ khám không xuể tại các khoa khám tâm thần nhi
vào mùa thi. Chưa kể, khi các em được đưa vào viện thì phần lớn tình
trạng đã rất nặng.