Khoa học máy tính là ngành học được quan tâm trong những năm gần đây khi điểm chuẩn tuyển sinh
luôn dẫn đầu vào nhiều cơ sở giáo dục lớn như: Đại học Bách khoa Hà Nội
(29,42/30 điểm); Trường Đại học Khoa học tự nhiên TPHCM (28,05/30
điểm); Trường Đại học Công nghệ Hà Nội (27,25/30 điểm); Trường Đại học
Công nghệ thông tin TPHCM (27,1/30 điểm); Trường Đại học Bách khoa TPHCM
(79,84/100 điểm)...
Điểm chuẩn cao bởi ngành học được coi là
"chìa khóa" để bứt phá trong Cách mạng Công nghiệp 4.0, Chuyển đổi số,
Đô thị thông minh bền vững trên thế giới và ở Việt Nam, luôn nằm trong
top không lo thất nghiệp.
Khoa học máy tính nằm trong top ngành có điểm chuẩn tuyển sinh cao nhất hiện nay (Ảnh: Tuấn Vinh).
Tuy
nhiên, từ cuối năm 2023, tại nhiều quốc gia trên thế giới xuất hiện
thông tin cử nhân khoa học máy tính "thất sủng". Nguyên nhân bởi nhu cầu
tuyển dụng giảm trong khi số sinh viên theo ngành này đông hơn, khiến
khả năng tìm việc chính thức hoặc thực tập ngày càng khó.
Về cơ hội việc làm
của ngành học này tại Việt Nam, TS Nguyễn Minh Sơn, Trưởng khoa Kỹ
thuật Máy tính, Trường Đại học Công nghệ Thông tin, Đại học Quốc gia
TPHCM cho rằng về gốc rễ, các ngành về công nghệ thông tin, khoa học máy
tính, phân tích dữ liệu... vẫn còn "hot" tại Việt Nam.
Với kinh
nghiệm hàng chục năm làm công tác đào tạo, ông nhận định nhiều kỹ sư học
nhóm ngành này tại Việt Nam có tư duy rất tốt, ở mức khá giỏi trên toàn
thế giới nên các tập đoàn lớn vẫn tìm kiếm nhân tài người Việt để mời
tham gia làm việc hoặc chia sẻ làm thêm (outsource).
Tuy nhiên,
ông cũng thừa nhận trong khoảng thời gian 1-2 năm qua do những ảnh hưởng
chung của việc tái cấu trúc lại các tập đoàn công nghệ lớn nên ảnh
hưởng đến thị trường lao động. Song, nhìn chung, các công ty liên quan
tới lĩnh vực công nghệ thông tin, lập trình, xử lý dữ liệu và giải thuật
vẫn phát triển tốt.
Sinh
viên Trường Đại học Công nghệ thông tin (Đại học Quốc gia TPHCM) trong
một buổi học về triển khai dự án IT với SCRUM (Ảnh: Trương Dũng).
TS
Minh Sơn dự báo, sau khi tái cấu trúc các tập đoàn lớn trong vòng 2
năm, bắt đầu từ 2025 lĩnh vực liên quan tới công nghệ thông tin, khoa
học máy tính... sẽ phát triển trở lại.
Dù vậy, theo vị trưởng
khoa, công việc trong lĩnh vực này sẽ phụ thuộc vào sự thay đổi công
nghệ. Trong khi, Việt Nam chủ yếu lại sử dụng công nghệ nhiều hơn nên
chúng ta sẽ vất vả để chạy theo các nước thay đổi công nghệ.
"Vì
thế, ở tầm vĩ mô, phải xây dựng được hệ sinh thái, phát triển được nguồn
lực công nghệ. Trong đó, cần chú ý đến công nghệ phần cứng và hình
thành ra được các công nghệ phần mềm riêng để không bị dẫn dắt nhiều bởi
các nước lớn và nền công nghệ lớn", TS Nguyễn Minh Sơn, Trưởng khoa Kỹ
thuật Máy tính, Trường Đại học Công nghệ Thông tin, nói.
Với sinh
viên, để có cơ hội việc làm tốt, ông Sơn cho rằng cần chú ý tới năng
lực, nhanh nhạy và học tập liên tục. Công nghệ thay đổi từng ngày từng
giờ, đối với ngành công nghệ thông tin, khoa học máy tính từ 3-5 năm
phải học tập để thay đổi.
Đồng quan điểm, ThS Lê Anh Tiến, Giám
đốc điều hành Công ty Cổ phần Chatbot Việt Nam, thừa nhận tại một số
quốc gia, ngành học này đang bị "thất sủng". Ông cũng cảnh báo trong bối
cảnh đất nước đang trong xu hướng 4.0, trí tuệ nhân tạo (AI) lên ngôi,
do đó, người học cũng cần tính toán bối cảnh 4-5 năm sau khi ra trường.
"Việc
đổ xô đi học khoa học máy tính nhưng sau 5 năm nữa, bước tiến của AI sẽ
như thế nào, liệu rằng có bão hòa nguồn nhân lực, nhu cầu xin việc
nhiều nhưng nhu cầu cần người ít. Điều này cần được dự báo từ sớm", ông
Tiến bày tỏ.
Vị giám đốc nhấn mạnh ngành khoa học máy tính "hot",
việc làm tốt, lương cao cũng đồng nghĩa với yêu cầu về chất lượng, năng
lực nhân sự, không phải ai vào học cũng có thể làm được việc.
Chia
sẻ về giải pháp việc làm, TS Lê Đình Phong, Trưởng khoa Công nghệ thông
tin, Trường Đại học Hoa Sen, khuyên sinh viên cần tích lũy kiến thức,
phát triển tư duy liên ngành.
Ông cho rằng công nghệ thông tin
đang là lĩnh vực quan trọng, gắn liền với mọi mặt trong đời sống vì thế
nếu ai có tư duy tốt, biết nắm bắt cơ hội sẽ không lo thất nghiệp.
"Khi
robot ra đời, nhiều người nói sẽ thay thế một số công việc hiện nay,
tuy nhiên, robot không thể thay thế hoàn toàn con người. Ngày nay, quan
trọng nhất của các bạn khoa học máy tính cần xác định mình nên đi vào
lĩnh vực nào cụ thể, có bạn đi theo kỹ thuật phần mềm, có bạn sẽ đi theo
hướng ứng dụng vào liên ngành", ông Phong nói.
Ông Phong gợi ý
rằng, ứng dụng liên ngành là hướng đi quan trọng; đồng thời, giải quyết
những lo lắng về bão hòa nhân lực công nghệ thông tin.
"Công nghệ
thông tin giống như nền tảng để các ngành khác phát triển. Các bạn phải
biết hướng mình vào lĩnh vực nào để phát huy năng lực của mình cũng như
hỗ trợ cho lĩnh vực đó đi lên", TS Lê Đình Phong, Trưởng khoa Công nghệ
thông tin, Trường Đại học Hoa Sen nói.